Picasso i jego przyjaciel Michał Smajewski (Sima)

Pablo Picasso i Michał Smajewski zaprzyjaźnili się w Golfe Juan podczas wakacji w 1946 roku. Picasso pierwszy raz po wojnie mógł powrócić na ukochane Lazurowe Wybrzeże, które przypominało mu rodzinną Malagę, gdzie wreszcie mógł korzystać z dobrodziejstw słońca plaży i ciepłego morza. Natomiast Sima, młody polski rzeźbiarz i fotograf, pracował tam oraz przechodził rekonwalescencję po obozie zagłady w  Auschwitz. Dzięki Simie Picasso przez kilka miesięcy miał swoją pracownię w zamku Grimaldich w Antibes, to również Sima pierwszy raz pokazał Picassowi Vallauris i tamtejszą pracownię ceramiczną, gdzie malarz osiedlił się na stałe i sam zaczął tworzyć ceramiki. To również dzięki Simie posiadamy teraz setki zdjęć Picassa z tego pięknego słonecznego lata na Lazurowym Wybrzeżu. 

Picasso i Sima w Zamku Grimaldich w Antibes, źródło http://www.film-documentaire.fr

Michał Smajewski (Michel Sima) urodził się w 1912 roku w Słonimie w polskiej rodzinie pochodzenia żydowskiego. Już w wieku 17 lat wyjechał do Paryża, aby studiować rzeźbę na prestiżowej uczelni Académie de la Grande Chaumière, znajdującej się na Montparnasse. Warto wspomnieć, że na tamtejszą akademię uczęszczali wcześniej lub później m. in. Louise Bourgeois, Tamara de Lempicka, Aleksander Calder, Alberto Giacometti, a także słynny piosenkarz Serge Gainsbourg. Tam bardzo szybko wtopił się w ówczesną bohemę artystyczną Paryża lat 30-tych, nawiązując liczne kontakty, wśród jego bliskich znajomych znaleźli się między innymi: Jean Cocteau, Francis Picabia, Paul Éluard, Max Ernst, Robert Desnos. Ten ostatni zapoznał go właśnie z Pablem Picassem. 1942 roku Michał Smajewski został zatrzymany i przewieziony do obozu zagłady w Auschwitz, następnie do obozu pracy Blachowni.  

Muzeum Picassa, Zamek Grimaldich, źródło antibesjuanlespins-congres.com

Powrócił do Francji w 1945 roku, poważnie chory i wyczerpany, postanowił osiedlić się w Cannes. To był wspaniały czas, świat powracał do normalności po wojnie, wszyscy się cieszyli, że to już koniec, chcieliśmy korzystać z życia w pełni, wspomina Sima podczas wywiadu radiowego przeprowadzonego w 1982 roku. Po życiu w obozach pracy Lazurowe Wybrzeże było niczym raj dla Michała Smajewskiego, oprócz rzeźby zaczął także specjalizować się w fotografii. Zatrzymał się u swojego przyjaciela Dora de La Souchère, archeologa i konserwatora Muzeum Grimaldich w Antibes. W 1946 roku w Golf Juan spotkał ponownie Picassa, który przyjechał podczas tego upalnego lata na Riwierę Francuską wraz ze swoją nową partnerką, również malarką Françoise Gilot.

Pablo Picasso i Francoise Gilot źródło www.flickr.com

Malarze skarżyli się, że oboje nie mają miejsca, aby pracować, wówczas Sima zapoznał Picassa z Romualdem Dor de la Souchère, a ten od razu zaproponował mu wykorzystanie części zamku Grimaldich jako swojego atelier, pomieszczenie było ogromne, zajmowało całe południowe skrzydło zamku na drugim piętrze, Picasso pracował tam codziennie od września do listopada. Sima towarzyszył malarzowi, dokumentował jego pracę, fotografie są obecnie cennym materiałem ukazującym etapy pracy Picassa. 

źródło https://encheres.catawiki.eu

Pablo Picasso czuł się bardzo swobodnie w towarzystwie Michela Simy, czasem mu pozował, a czasem całkowicie zatracał się w swojej pracy. Wtedy najlepiej widać jego metodę podczas tworzenia, często  odchodzi od jednego działa, poświęca swoją uwagę innemu, przechodzi kolejno do następnych prac, kończy je, domalowuje coś, myśli, zastanawia się, aby wrócić do tego pierwszego. Artysta w tym okresie zwrócił się w stronę malarstwa figuratywnego, kubistycznego, często malował minotaury, swoją partnerkę i przyjaciół, na obrazach pojawia się także Sima. To był bardzo szczęśliwy okres w życiu Picassa, co znajduje odbicie w jego malarstwie, wtedy też dowiedział się, że Françoise Gilot spodziewa się ich pierwszego dziecka, Picasso w wieku 65 lat miał ponownie zostać ojcem.

źródło https://actualitesvoyages.wordpress.com

Artyści spędzali też czas prywatnie, Sima pomagał Picassowi w zdobywaniu materiałów do pracy, których po wojnie brakowało. Françoise Gilot w wywiadzie udzielonym w 2004 roku powiedziała, że Picasso nazywał Simę ministrem spraw wewnętrznych, który był odpowiedzialny za wszystko, całą organizację pracy. Opowiada okoliczności powstania największego obrazu Picassa, który namalował tego lata w Antibes ''Radość życia". Wspólnie pojechali do Cannes, aby znaleźć płótno odpowiedniego formatu, zamówili specjalnego vana, aby je przetransportować, Sima zorganizował też farby, które kupił w pobliskim porcie.

obraz Radość życia

To również podczas tego lata Michel Sima pokazał Picassowi słynne Vallauris, gdzie następnie malarz osiedlił się na stałe, zaczął tworzyć słynne ceramiki, a także odnowił według swojego projektu średniowieczną kaplicę (osobny artykuł tutaj). Michał Sima również zajmował się tworzeniem ceramik, prawdopodobnie jego pasja stała się także inspiracją dla Picassa. Na wielu ceramicznych talerzach i innych naczyniach  pojawia się motyw sowy. To właśnie  Sima  pewnego razu, idąc do Muzeum Grimaldich znalazł małą, ranną sowę, zabrał ją do pracowni Picassa, ten się nią zajął, szybko odzyskała siły i tak się przyzwyczaiła do malarza, że nie chciała już go opuścić. Picasso był znany ze swojej miłości do zwierząt, sowa znalazła nowy dom, a przy okazji stała się też nową modelką malarza.

Pocasso i jego nowy przyjaciel, photo Michel Sima

Kiedy przedłużone wakacje Picassa dobiegły końca i miał wrócić do Paryża w listopadzie 1946 roku przekazał dla Muzeum Grimaldich 23 obrazy i 44 rysunki. 22 września 1947 roku odbyła się oficjalna inauguracja sali Picassa w muzeum. Natomiast w 1948 roku Picasso wraz ze swoją rodziną osiedlił się na stałe na Lazurowym Wybrzeżu, właśnie w Vallauris. W tym samym roku przekazał do muzeum 78 ceramik powstałych  w pracowni Madoura w Vallauris. Prawdziwy tytan pracy!

Picasso w Vallauris

W 1966 roku Muzeum Grimaldich zmieniło nazwę na Muzeum Picassa w Antibes. Obecnie drugie piętro muzeum ma dokładnie taki sam rozkład jak za czasów pracowni malarza. W muzeum znajduje się wiele obrazów, rysunków i ceramik malarza, jak również innych mu współczesnych malarzy, takich jak Nicolas de Staël, Fernand Léger Hans Hartung, Kostia Terechkovitch, Paul Leuquet  Germaine Richier czy Joan Miró.

Ekspozycja muzeum w Antibes

Francoise Gilot w wywiadzie przyznała, że gdyby nie Sima, muzeum Picassa by nie istniało. 

Źródła:

Henry Gidel, Picasso, WAB, 2004

Chsistian Tran, Picasso et Sima, le modeleur d'amitie, Lyon , 2009 (film dokumentalny)

Strona internetowa miasta Antibes https://www.antibes-juanlespins.com/culture/musee-picasso

Zapraszam na Facebook